7 czerwca 2021

Informacja dotycząca wojewódzkich konkursów przedmiotowych przeprowadzonych w szkołach podstawowych w r. szk. 2020/2021

Od wielu lat dostrzegalne jest bardzo duże zainteresowanie wojewódzkimi konkursami przedmiotowymi w naszym województwie. W tym roku szkolnym Podlaski Kurator Oświaty zorganizował w szkołach podstawowych konkursy obejmujące i poszerzające podstawę programową 13 przedmiotów. Wszystkim uczestnikom zapewniono jednakowe i bezpieczne warunki udziału w konkursach.

Ostatni stopień konkursów zakończył się w kwietniu tego roku. Niestety, ze względu na ogłoszony stan epidemii oraz w trosce o priorytetowe w takim momencie dobro dziecka, konieczne było dostosowanie się do nowych warunków i zrezygnowanie z gali wręczenia zaświadczeń wszystkim laureatom.

Szczególnie uzdolnionym uczniom, oprócz zaświadczeń, wręczono grawertony Wojewody Podlaskiego oraz listy gratulacyjne i nagrody Podlaskiego Kuratora Oświaty.

Laureaci z największą liczbą uzyskanych tytułów przyjęli gratulacje

Natalia Malinowska, uczennica Szkoły Podstawowej nr 53 z Oddziałami Dwujęzycznymi w Białymstoku

Eliza Borowska, uczennica Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Łubinie Kościelnym

Jakub Nieciecki, uczeń Szkoły Podstawowej nr 9 im. Księcia Mazowieckiego Janusza I w Łomży

Uzyskanie tytułu laureata w każdym wojewódzkim konkursie przedmiotowym wiąże się z przyznaniem uprawnień do otrzymania oceny celującej z danego przedmiotu na koniec roku szkolnego, a także do przyjęcia do wybranej szkoły ponadpodstawowej oraz do zwolnienia (w ustalonym zakresie) z egzaminu zewnętrznego.

Każdy uczeń, który przystąpił do wojewódzkiego konkursu przedmiotowego, podejmując trud nauki, zdobywania wiedzy oraz jej stosowania w sytuacjach pozalekcyjnych, zasługuje na szczególne uznanie. Uczestnik i jego rodzice decydowali się jednocześnie na ryzyko narażania na sytuacje wywołujące stres, które z jednej strony stale towarzyszą dzieciom w edukacji szkolnej, np. w związku z adaptacją do środowiska, udzielaniem odpowiedzi na forum klasy, klasówkami, egzaminami, zbyt dużą ilością materiału, czy niechęcią ze strony kolegów. Z drugiej strony to czy dana sytuacja jest dla kogoś stresująca, czy też nie, zależy od samego ucznia i jego sposobu myślenia, np. występ na uroczystości szkolnej w jednym uczniu może budzić lęk, a dla innego będzie wyzwaniem, okazją do sprawdzenia siebie.

Dane statystyczne

Udział szkół i uczniów w wojewódzkich konkursach przedmiotowych
w szkołach podstawowych w roku szkolnym 2020/2021

Nazwa konkursu

Liczba uczestniczących szkół

Liczba uczestników
na poszczególnych stopniach

Liczba przyznanych tytułów

szkolny rejonowy wojewódzki finalistów laureatów
Wojewódzki Konkurs Biologiczny

215

1594

127

47

9

38

Wojewódzki Konkurs Chemiczny

153

503 45 20 4

16

Wojewódzki Konkurs Fizyczny

114

334 25 11 1

10

Wojewódzki Konkurs Geograficzny

144

639 55 23 3

20

Wojewódzki Konkurs Historyczny

187

1074 106 33 25

8

Wojewódzki Konkurs Informatyczny

134

662 49 10 8

2

Wojewódzki Konkurs Języka Angielskiego

254

3333 243 74 40

34

Wojewódzki Konkurs Języka Białoruskiego

16

116 38 13 7

6

Wojewódzki Konkurs Języka Francuskiego

11

24 5 3

3

Wojewódzki Konkurs Języka Niemieckiego

75

256 56 22 9

13

Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego

226

2037 119 42 16

26

Wojewódzki Konkurs Języka Rosyjskiego

72

261 50 15 6

9

Wojewódzki Konkurs Matematyczny

257

2911 412 123 85

38

Ogółem

283

13744 1330 436 213

223

W bieżącym roku szkolnym do stopnia szkolnego konkursów przedmiotowych przystąpiło 13 744 uczestników z 283 szkół podstawowych. Najpopularniejsze przedmioty konkursowe to: język angielski (3 333 uczestników) oraz matematyka (2 911 uczniów biorących udział w tym konkursie).

Do stopnia rejonowego ze wszystkich przedmiotów zakwalifikowano łącznie ok. 1,3 tys. uczestników – średnio ok. 10% uczestników stopnia szkolnego przeszło do następnego etapu. Do stopnia wojewódzkiego ze wszystkich konkursów zakwalifikowano 437 uczestników, stanowili oni ok. 3,2% uczestników stopnia szkolnego.

Tytuł finalisty zdobyło 213 uczestników. Laureatami wszystkich konkursów zostało 197 uczniów szkół podstawowych, którzy uzyskali 223 tytuły laureata konkursu, co stanowi ok. 1,6% uczestników stopnia szkolnego.

Liczba laureatów w szkołach podstawowych w r. szk. 2020/2021

Liczba uczniów z tytułem laureata Liczba tytułów laureata
4 tytuły 3 tytuły 2 tytuły 1 tytuł 223
1 2 19 175
197

Wśród wielokrotnych laureatów, którym przyznano najwięcej tytułów, znaleźli się uczniowie:

Imię i nazwisko ucznia Nazwa szkoły Liczba tytułów
laureata finalisty
Natalia Malinowska Szkoła Podstawowa nr 53 z Oddziałami Dwujęzycznymi w Białymstoku 4
Eliza Borowska Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Łubinie Kościelnym 3 2
Jakub Nieciecki Szkoła Podstawowa nr 9 im. Księcia Mazowieckiego Janusza I w Łomży 3

85 szkół podstawowych, spośród wszystkich w województwie podlaskim, może poszczycić się tym, że w gronie ich uczniów, w roku szkolnym 2020/2021, jest laureat wojewódzkich konkursów przedmiotowych. Największa liczba tytułów laureata trafiła do szkół:

Nazwa szkoły Liczba tytułów
laureata finalisty
Szkoła Podstawowa nr 53 z Oddziałami Dwujęzycznymi w Białymstoku 27 24
Szkoła Podstawowa nr 50 z Oddziałami Integracyjnymi im. Świętej Jadwigi Królowej Polski w Białymstoku 10 2
Szkoła Podstawowa nr 45 z Oddziałami Integracyjnymi im. Świętego Jana Pawła II w Białymstoku 7 4
Szkoła Podstawowa nr 5 im. Władysława Broniewskiego w Białymstoku 7 3
Szkoła Podstawowa nr 3 z Dodatkową Nauką Języka Białoruskiego im. Jarosława Kostycewicza w Bielsku Podlaskim 7 2

W komisjach powołanych przez Podlaskiego Kuratora Oświaty pracowało 448 nauczycieli na stopniu rejonowym oraz 115 – na stopniu wojewódzkim. Przekazujemy im wyrazy wdzięczności za profesjonalne przeprowadzenie konkursów.

Podziękowania kierujemy także do nauczycieli, którzy z zaangażowaniem pracowali nad rozwijaniem pasji uczniów oraz do dyrektorów szkół współpracujących przy organizacji konkursów.

Testy konkursowe

Konkursy przedmiotowe obejmują i poszerzają podstawę programową z danego przedmiotu (klasy IV-VIII). Mogą do nich przystąpić uczniowie szkoły podstawowej począwszy od klasy czwartej. Opanowanie wiadomości i umiejętności uwzględnionych w zakresach wymagań wiąże się z systematyczną, na ogół także z wieloletnią pracą ucznia.

Testy przygotowywane do przeprowadzenia konkursów przedmiotowych stanowią tzw. pomiar różnicujący. Pomiar ten wykorzystuje zadania o specjalnych właściwościach (w tym dużym współczynniku mocy różnicującej), a wyniki ucznia odnosi się w nim nie tyle do wymagań programowych, ale do osiągnięć innych uczniów w zakresie określonym w regulaminie konkursu. Każdy test jest tak skonstruowany, by na podstawie uzyskanych wyników za rozwiązanie poszczególnych zadań można było wnioskować o tych osiągnięciach. Czynnikami, które mają tu znaczenie są: forma zadań, skomplikowanie treści lub złożoność materii zadań, typowość układu i treści objętej zadaniami, liczba czynności, czas i nakład pracy wymagany do wykonania zadań, podatność na zgadywanie, szacowana trudność zadań, odwołania kontekstowe wymagane do ich rozwiązania. Z tego względu, co roku autorzy na każdy stopień konkursów przygotowują nowy zestaw zadań ze szczególną dbałością o to, by zadanie nie wystąpiło w poprzednich edycjach. Autorzy oraz recenzent testów konkursowych z każdego przedmiotu są wyłaniani spośród nauczycieli, którzy posiadają wieloletni staż pracy w szkole podstawowej, doświadczenie w zakresie konstruowania testów, przygotowanie z zakresu pomiaru dydaktycznego, są egzaminatorami zewnętrznymi.

Testy konkursowe, jak już wskazano, nie są sprawdzianami diagnostycznymi (jak testy szkolne czy egzamin zewnętrzny), ale mają charakter selekcyjny, służą zwłaszcza odkrywaniu i rozwijaniu uzdolnień uczniów, pobudzaniu twórczego myślenia. Tytuł laureata konkursu przedmiotowego powinni otrzymywać uczniowie najzdolniejsi w województwie, reprezentujący wyjątkowo obszerną wiedzę przedmiotową. Co więcej, stawianie zbyt niskich wymagań wobec uczestników konkursów przedmiotowych nie będzie wystarczająco stymulować jakości pracy szkół.

Ocenianie odpowiedzi uczestników

Równie ważna, jak przygotowanie materiałów, jest także jakość oceniania odpowiedzi uczestników przez komisje konkursowe (szkolne, rejonowe, wojewódzkie). Odpowiedzialne wykonanie obowiązków niezbędne jest na każdym etapie przygotowywania i przeprowadzania konkursów. Z roku na rok liczba odwołań od niewłaściwie ocenionych prac na stopniu rejonowym i wojewódzkim oraz zastrzeżeń do materiałów konkursowych jest coraz mniejsza. Jednak niezmiennie wątpliwości budzi rzetelność sprawdzania prac przez szkolne komisje, która (zgodnie z wiedzą z zakresu pomiaru dydaktycznego) oznacza, że inny nauczyciel przy zastosowaniu tych samych kryteriów oceny przyznałby za daną odpowiedź taką samą liczbę punktów, a suma punktów za całą pracę ucznia się nie zmieni.

Wielokrotnie w różnych publikacjach (m.in. Guilford J. P., Psychometric methods, New York, McGraw, 1954; Dubiecka A., Szaleniec H., D. Węziak, Efekt egzaminatora, 2016) dotyczących oceniania i pomiaru dydaktycznego, wskazuje się na łagodność oceniania przez nauczycieli w przypadku, gdy wynik ucznia jest nieznacznie niższy niż próg selekcjonujący uczniów na tych, którzy zaliczyli test, zdali egzamin, zostali zakwalifikowani do kolejnego etapu, itp. Przyczyna często tkwi w tym, że nauczyciele nie tylko różnią się zasobem własnej wiedzy i doświadczenia, ale charakteryzują się innymi cechami indywidualnymi, prezentują odmienne postawy. Nawet w sytuacjach, w których szczególnie pożądana jest większa rzetelność w ocenie odpowiedzi uczniów, których prace są bliskie progu punktowego, nauczyciele zapominają o jednolitym stosowaniu ustalonych zasad oceniania w odniesieniu do wszystkich uczestników konkursu. W kontekście wojewódzkich konkursów przedmiotowych podkreślano to m.in. w Podlaskich Wieściach Oświatowych (Sprawdzanie prac na stopniu szkolnym wojewódzkich konkursów przedmiotowych, 2016).

Rozkłady wyników

Elektroniczna platforma konkursowa, wprowadzona kilka lat temu przez Kuratorium Oświaty w Białymstoku, stwarza możliwość analizowania rozkładów wyników na każdym etapie danego konkursu. Analiza rozkładów wyników na stopniu szkolnym w poszczególnych latach wskazuje na niepokojącą, powtarzalną prawidłowość, niezależnie od przedmiotu. Jednoznacznie ilustrują to zamieszczone dalej wykresy dotyczące wyników tegorocznych konkursów przedmiotowych. Liczbę punktów stanowiącą próg kwalifikujący do udziału w stopniu rejonowym wyróżniono na wykresie słupkiem w kolorze czerwonym. Linia przerywana (linia trendu, kolor różowy) wskazuje, jak statystycznie powinny rozłożyć się wyniki.

wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień szkolny Wojewódzki Konkurs Języka Angielskiego, 2020/2021

Wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień szkolny Wojewódzki Konkurs Matematyczny, 2020/2021Wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień szkolny Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego, 2020/2021Wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień szkolny Wojewódzki Konkurs Biologiczny, 2020/2021Wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień szkolny Wojewódzki Konkurs Historyczny, 2020/2021Wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień szkolny Wojewódzki Konkurs Biologiczny, 2020/2021

Powyższe wykresy pokazują, że (teoretycznie) w przypadku wskazanych wyżej konkursów ok. 40% uczestników stopnia rejonowego nie powinno być zakwalifikowanych do tego etapu.

Powyższe spostrzeżenia, w naszym województwie, potwierdzają także sytuacje z poprzednich lat kiedy na podstawie pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń dotyczących nieuczciwej postawy nauczycieli polegającej na dopisywaniu rozwiązań w pracach konkursowych komisja dyscyplinarna dla nauczycieli ukarała nauczycieli, którym udowodniono takie nieetyczne zachowanie. Co roku z każdego przedmiotu decyzje szkolnych komisji konkursowych są weryfikowane na stopniu rejonowym.

Tegoroczne rozkłady wyników uczestników rejonowego stopnia wojewódzkich konkursów przedmiotowych nie zawsze mają symetryczny dzwonowy kształt charakterystyczny dla rozkładu normalnego (różowa przerywana linia przedstawia linię trendu). Miary tendencji centralnej (średnia, mediana, modalna) często skupiają się wokół tej samej wartości. Widoczna jest słaba korelacja między wynikiem uczestnika nWykres przedstawiający rozkład wyników, stopień rejonowy Wojewódzki Konkurs Języka Angielskiego, 2020/2021a stopniu szkolnym i jego wynikiem na stopniu rejonowym (w przypadku wymienionych konkursów współczynnik korelacji r-Pearsona jest mniejszy niż 0,5; najniższa wartość to 0,15 z języka polskiego, najwyższa to 0,42 z matematyki).

Wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień rejonowy Wojewódzki Konkurs Matematyczny, 2020/2021Wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień rejonowy Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego, 2020/2021Wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień rejonowy Wojewódzki Konkurs Biologiczny, 2020/2021Wykres przedstawiający rozkład wyników, stopień rejonowy Wojewódzki Konkurs Historyczny, 2020/2021

Pamiętać należy, iż nieuzyskanie tytułu finalisty lub laureata wojewódzkiego konkursu przedmiotowego nie stanowi przeszkody w uczestniczeniu w rekrutacji oraz kontynuowaniu nauki w szkole ponadpodstawowej, inaczej niż w przypadku egzaminu zewnętrznego.